آینده پژوهی اقتصادسیاسی فضای شهری در ایران
دکتر رسول افسری و دکتر کاظم برهانی
تهیه شده در هسته حکمرانی شهری مرکز رشد و نوآوری پژوهشگاه
️ نهاد حامی: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری
اقتصادسیاسی مجموعه‌ای مطالعاتی است که به تحلیل مشکلات و مسائل برآمده از هم‌زیستی متوازن و تعامل پویای دولت و بازار در جهان مدرن می‌پردازد. هدف اقتصادسیاسی فضا نیز کشف الگوهای فضایی فرایند تولید، توزیع، مصرف و نقش دولت و گروه‌ها و طبقات اجتماعی در شکل‌دهی به این الگوها است.
در بررسی اقتصادسیاسی ایران مهم‌ترین و پر جلوه‌ترین بحثی که مطرح می‌شود مسئله دولت و اقتصاد رانتی است. این امر ریشه در اقتصاد متکی به نفت دارد. از آنجا که فرایند اقتصادسیاسی در ایران همواره حرکتی به سوی تمرکزگرایی بوده که تاکنون نیز استمرار یافته و قدرت حکومت متکی به پشتوانه انحصار روزافزون درآمد نفت حاکی از این است که حکومت می‌تواند به منظور پیشبرد و تحکیم تغییرات اجتماعی-اقتصادی مداخله کند و با این اهداف تحمیل نقش و کارکردهای جدید از سوی کلان‌شهرهای ایران به واحدهای فضایی پیرامونی باعث نابسامانی در عرصه‌های اقتصادی- اجتماعی و سازمان فضایی نواحی پیرامونی شده است.
در واقع اقتصاد رانتی و دولت رانتی منجر به این امر می‌شود که درون شهرها نیز شکاف فضایی و طبقاتی بسیار شدیدی ایجاد شود که درون یک شهر بخش فقیرنشین و بخش ثروتمندنشین ایجاد می‌شود.
با توجه به پیشران‌های مطرح در حوزه فضاهای شهری ایران در حوزه تغییر و تثبیت فضا، آینده‌پژوهی اقتصادسیاسی فضاهای شهری در ایران می‌تواند ضمن ارائه سناریوهای مطرح در این حوزه، در تدوین کلان راهبردهای حکمرانی شهری و برنامه‌ریزی‌شهری در ایران نقش به‌سزایی داشته باشد.
برای مشاهده متن کامل گزارش کلیک کنید.
