عنوان هستهحکمرانی فضای مجازی
Cyberspace Governance
استاد محوری هسته (منتور)دکتر محمدصادق نصراللهی
مدیر هستهمحمدمهدی نصر هرندی
دبیر هستهامیرعباس رکنی
تیم هستهدکتر مهدی شقاقی
دکتر فاطمه کنعانی
دکتر نفیسه صالح‌نیا
دکتر مهتاب صفری
سید امین پیشنماز
آمنه کلاته
زهرا نوروزی
امیر محمدی‌دوست
فاطمه صالح‌نیا
دکتر روح‌الله هنرور
دکتر محمدحسین قاضی‌زاده
دکتر حامد حاجی‌حیدری

حکمرانی و فضای مجازی

business-team-rocket_394555-2254

1. تعریف و ساختار محتوایی هسته
هسته مطالعاتی حکمرانی فضای مجازی یک گروه تحقیقاتی راه‌حل‌محور پیشرفته و متشکل از کارشناسان برجسته در زمینه اقتصاد دیجیتال، حقوق سایبری، علوم سیاسی، مدیریت فناوری اطلاعات، اخلاق فناوری، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی است. رویکرد بین‌رشته‌ای هسته بینش‌های نوآورانه‌ای را در مورد چالش‌های سیاستی مربوط به حکمرانی مطلوب فضای مجازی ایجاد می‌کند. این هسته سعی می‌کند فراتر از مطالعات نظری، درصدد باشد تا توصیه‌های عینی و عمل‌گرایانه متناسب با اولویت‌های ذی‌نفعان در سراسر دولت، صنعت و جامعه مدنی ارائه دهد. بدین‌منظور تحقیقات خود را با درک دقیق معماری‌های فنی، چالش‌های حاکم بر اکوسیستم اقتصاد دیجیتال، زمینه‌های فرهنگی و چارچوب‌های قانونی ترکیب می‌کنند. چنین رویکردی این امکان را فراهم می‌کند تا بسته‌های سیاستی پیچیده و چندوجهی برای پیاده‌سازی به شکل عملیاتی آماده شود. هسته حکمرانی فضای مجازی مجموعه‌ای از روش‌های تحقیقاتی را برای ایجاد بینش‌های نافذ و توصیه‌های سیاستی عملی به کار می‌گیرد و به‌عنوان یک هسته متمرکز بر راه‌حل، با فراتر رفتن از تحقیقات آکادمیک صرف، از طریق تعامل پایدار با سیاست‌گذاران، شرکت‌های فناوری، خبرگان دانشگاهی و سایر ذی‌نفعان اطمینان حاصل می‌کند که خروجی تحقیقات به نیازها و چالش‌های دنیای واقعی پاسخ می‌دهد. این رویکرد چابک، مشارکتی و مبتنی بر راه‌حل، نمونه‌سازی سریع و آزمایش میدانی مدل‌های حاکمیتی نوآورانه را امکان‌پذیر می‌سازد.
ساختار محتوایی هسته حکمرانی فضای مجازی به شرح ذیل است:
1- سیاست و حکمرانی سایبری
2- اقتصاد دیجیتال
3- حقوق فضای مجازی
4- رسانه‌های دیجیتال
5- فناوری‌های نوظهور
ساختار تفصیلی در شکل زیر آمده است:

2. اهداف هسته
هدف اصلی
• ترویج حکمرانی مسئولانه بر فضای مجازی
اهداف فرعی
1- شبکه‌سازی علمی-اجرایی از بازیگران مؤثر حکمرانی فضای مجازی
2- اثرگذاری بر نظام تصمیم‌سازی و حکمرانی کشور در حوزة فضای مجازی
3- انجام تحقیقات دقیق و مبتنی بر راه‌حل در مورد مسائل مهم حکمرانی فضای مجازی به‌منظور ارائه خط‌مشی به سیاست‌گذاران
4- انجام مطالعات پشتیبان به‌منظور تدوین چارچوب‌های سیاستی حاکم بر نظام حکمرانی فضای مجازی
5- رصد و پایش روندها و پیشرفت‌های فناورانه مؤثر بر حکمرانی فضای مجازی
6- تحقیق و مطالعه در مورد مسائل نوظهور مربوط به حکمرانی فضای مجازی
7- استخراج نظام مسائل فناوری‌های نوظهور به‌منظور پشتیبانی نظری از پژوهشگران و اندیشه‌ورزان
8- آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری در مورد مسائل فضای مجازی
9- بررسی حکمرانی فضای مجازی از منظر علوم انسانی (حقوق، ‌اخلاق، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی)
3. مسائل اساسی هسته
سیاست و حکمرانی سایبری
• حکمرانی فضای مجازی از طریق زیرساخت
• دیپلماسی سایبری
• تنظیم‌گری پلتفرم‌های آنلاین
• حمایت‌های اجتماعی در فضای اقتصاد آنلاین
• سیاست‌گذاری محتوای کودک و نوجوان در فضای مجازی
• آسیب‌شناسی فضای مجازی در ناآرامی‌ها
اقتصاد دیجیتال
• شناسایی ظرفیت‌ها و چالش‌های رشد و توسعه اقتصادی در حوزه اقتصاد دیجیتال
• شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای فریلنسینگ در ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری
• شناسایی مشوق‌ها و موانع اقتصاد اشتراکی در بازار کار
• شناسایی انواع مدل‌های کسب‌وکار در اقتصاد پلتفرمی و ظرفیت توسعه اقتصادی آن
• انحصارطلبی پلتفرم‌های مسلط و اثرات غیررقابتی آن بر توسعه کسب‌وکارهای پلتفرمی جدید
• شناسایی راهکارها و موانع توسعه کارآفرینی در سلامت دیجیتال
حقوق سایبری
• تطبیق مبانی حقوق بین‌الملل سایبری با حقوق بین‌الملل سنتی
• بررسی قوانین ناظر بر حریم خصوصی اطلاعات کاربران
• شناسایی ظرفیت‌ها و چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی در تصمیمات قضایی
• بررسی مدل‌های حقوقی مالکیت داده در پلتفرم‌های آنلاین
• الزامات حقوقی حکمرانی ملی داده‌ها و تعادل مقابل جریان داده‌های جهانی
• چالش‌های قضایی در تعقیب و رسیدگی به جرایم سایبری فراملی
رسانه‌های دیجیتال
• شناسایی ظرفیت‌ها و چالش‌های به‌کارگیری هوش مصنوعی در صنعت رسانه
• راهکارهای توسعه مهارت‌های زیست در عصر سایبر با استفاده از سواد رسانه‌ای
• کارکرد شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران‌های فرهنگی
• همگرایی رسانه و دولت در مدیریت بحران‌های اجتماعی
• نقش رسانه‌های دیجیتال در تقویت پیوندهای اجتماعی و ایجاد اعتماد اجتماعی
• مواجهه رسانه‌ای با ساخت و انتشار اخبار جعلی
فناوری‌های نوظهور
• شناسایی ظرفیت‌های فناوری‌های نوظهور در تشخیص تقلب در صنایع
• شناسایی چالش‌های اخلاقی و قانونی سیستم‌های توصیه‌گر مبتنی بر هوش مصنوعی
• شناسایی راهکارها و موانع استفده از فناوری‌های نوظهور در ارائه خدمات شهری
• بررسی پیامدهای عملی و سیاستی خودمختاری در هوش مصنوعی
• کاربردها و چالش‌های هوش مصنوعی آینده در جنگ‌های مدرن
• ملاحظات سیاستی توسعه و به‌کارگیری سامانه‌های تشخیص چهره
اخلاق سایبری
• بررسی سیاست‌های مدیریت تعارض منافع
• چارچوب اخلاقی سیاست‌گذاری فضای مجازی
• ابعاد حکمرانی اخلاقی فضای مجازی
• اخلاقی‌سازی طراحی، پیاده‌سازی و استفاده از فناوری‌های نوظهور
• مواجهه حاکمیت با حریم خصوصی در عصر فضای مجازی
• راهکارهای اخلاقی و سیاستی مواجهه با بی‌عدالتی الگوریتمی

عنوان برنامهاولویتسنجهتعداد پیشنهاد هستهتوضیحات
مسئله‌شناسی و شبکه مسائلاولپروژه1·         مسئله‌شناسی حکمرانی بر اساس مدلی که در پیش از این تهیه شده است، صورت می‌گیرد
·         خروجی کار در قالب گزارش (های) سیاستی به مراکز سیاستگذار ارائه می‌شود.
سلسله‌نشست‌ها:اولنشست12·         در سلسله نشست‌هاي «مرز دانشی» با مشاركت سه گروه اساتید، کارگزاران و نخبگان جوان، آخرين دستاوردهاي دانشی در زمینه‌ مسائل حوزه تنقیح قوانین مرور می‌شود (آشنایی با حرکت‌های روزآمد و سرآمد در دنیا که در باب مسائل این حوزه شکل گرفته‌اند).
1.        مرزهای دانشی-سیاستی(نشست‌های مسئله‌محور)·         در سلسله نشست‌هاي «مرز سیاستی» با مشاركت سه گروه اساتید، کارگزاران و نخبگان جوان،آخرين دستاوردهاي سیاستی در زمینه مسائل حوزه تنقیح قوانین مرور می‌شود (آشنایی با حرکت‌های روزآمد و سرآمد شدر کشور و دنیا که در باب این حوزه شکل گرفته‌اند).
2.      تجربه‌نگاری حکمرانی·         خروجی نشست ها در قالب تهیه خلاصه سیاستی برای ذی نفعان مسئله آماده می شود
3.      بررسی تصاویر آینده
پروژه‌ تحقیقاتیاولپروژه2
ترجمه و تألیف کتاباولپروژه2
گزارش‌ها (نظری، راهبردی و ترجمه‌ای)اولگزارش12
رویدادهای جمع‌سپاریاولرویداد1·         ناظر به مسائل حوزه مطالعاتی هسته که هر یک از سه قوه با آن درگیر هستند، با فراخوان افراد دارای ایده در باب حل آن مسئله برگزار می‌شود.
·         در قالب پرورش نخبگان و ارتقای ایده‌‌‌‌ها سامان می‌یابد (توجه کنیم که با اجرای این برنامه به نوعی در حال شبکه‌سازی نیرویی برای حل مسائل حوزه مطالعاتی هستیم)
·         در قالب طرحی مجزا، مدل برگزاری رویداد طراحی شده است.
همایشدومهمایش1در همایش قرار نیست لزوماً تولید محتوا صورت گیرد بلکه هدف از برگزاری آنست که افراد و ایده‌های جدید شناسایی شوند.
برنامه تلویزیونیدومبرنامه1
شبکه‌سازی اولنفرساعت
رصد و دیدبانی حوزه مطالعاتیاولنفرساعت600·         یک نفر مسلط به اوسینت، در قالب پروژه‌ای متکفل این بحث خواهد بود
·         دیدبانی به صورت نظام مند و مستمر پی گرفته می‌شود
کارگاهاولکارگاه6
قالب جدید: .......